Er Ísland komið í þrot?

Þegar Alþjóðagjaldeyrissjóðurinn vann áætlanir sínar eftir efnahagshrunið taldi sjóðurinn að þjóðarbúið réði ekki við meiri erlendar skuldir en sem næmi 240% af landsframleiðslu. Ef skuldir væru meiri en það færi Ísland í þrot. Þá taldi AGS að skuldir okkar næmu 160% af landsframleiðslu. Í fréttum Stöðvar 2 í síðustu viku kom fram að erlendar skuldir eru ekki 160%, heldur um 250% af landsframleiðslu.

Svo virðist sem AGS hafi ekki haft allar upplýsingar þegar upphaflega matið var gert og ekki komist að hinu sanna fyrr en á vormánuðum. Þessi skuldsetning er á mörkum þess sem AGS telur að Ísland geti staðið undir. Þessum upplýsingum hefur verið leynt og svo virðist sem aðeins örfáir hafi í raun haft hugmynd um heildarstöðu íslenska þjóðarbúsins. Þá neitar ríkisstjórnin að láta af hendi lykilupplýsingar um fjármál ríkisins. Þannig hef ég ítrekað óskað eftir mati á verðmæti bankanna, en fjármálaráðuneytið og FME neitað. Þá hafa þingmenn Framsóknarflokksins kallað eftir því hvernig ætlunin er að greiða allar þessar erlendu skuldir. Jafnframt hefur komið fram að almennir þingmenn stjórnarflokkanna fengu þessar upplýsingar fyrst í ofangreindri frétt Stöðvar 2.

Nú þegar virðist hafa verið gripið til ráðstafana til að skera niður erlendar skuldir þjóðarbúsins. Þannig voru þrír bankar keyrðir í þrot um það leyti sem AGS gerði sér grein fyrir skuldastöðunni, væntanlega til að losna við erlendar skuldir þessara banka. Þá hafði AGS samband við Norðurlandaþjóðirnar, Breta og Hollendinga og náði að lengja í lánum og lækka vexti. Þessar aðgerðir eru þó bara dropi í hafið. Hvað gerist næst? Verður farið í að losa um skuldir sjávarútvegsins og orkugeirans? Þessum spurningum verða stjórnvöld að svara strax. Sú leynd sem hvílir yfir öllum aðgerðum stjórnarinnar er óþolandi og ekki til þess fallin að auka traust almennings til hennar.

Mögulegt gjaldþrot Íslands er ekki einkamál Steingríms og Jóhönnu. Það snýst ekki um pólitíska framtíð einstakra ráðherra eða líf einnar ríkisstjórnar. Ef það er einlægur vilji ríkisstjórnarinnar að ná umræðunni upp úr þeim flokkspólitísku skotgröfum sem stjórnin hefur komið henni í er kominn tími til að leggja spilin á borðið.

(Birtist fyrst í FBL 6.7. 2009)

Athugasemdir

[Finnur Bárðarson, 13.7.2009 kl. 18:03]

Mér sýnast skotgrafirnar vera a.m.k. tvær. En mikið vildi ég óska að þið hefðuð öll þann þroska, að taka á þessum málum af sameiginlegri ábyrgð og yfirvegun.

[Andri Geir Arinbjarnarson, 13.7.2009 kl. 22:22]

Eygló,

Góður pistill en getur þú ekki líka komist að því hver eða hverjir sömdu þessi neyðarlög?

[linda (IP-tala skráð) 14.7.2009 kl. 09:28]

Afsakið góða, en var það ekki þinn flokkur í samfloti við sjálfstæðið sem lét eins og allt væri einkamál ykkar á meðan verið var að grafa þessar grafir okkar? Hefðuð þið drattast til að hafa hlutina á yfirborðinu þá, þá værum við ekki í þessari aðstöðu til að byrja með!

[Haukur Nikulásson, 14.7.2009 kl. 09:59]

Eygló, Ísland ER komið í þrot. Þess vegna þarf að taka núllpunkt á stöðuna, endurmeta hvað við getum og fara í að réttlæta allar þarfir samfélagsins frá grunni.

Nú er rétti tíminn til að leiðrétta allar þær dellur sem teknar hafa verið upp í samfélagsrekstri sem á ekkert heima þar: Varnarmál, óhóflegur rekstur sendiráða, landbúnaðarstyrkir, þjóðkirkja, kostnaður við listir og menningu fullorðinna sem á að vera sjálfbær, óhófleg eftirlaun embættis- og stjórnmálamanna, byggingar á stórhýsum sem sýna sig í að vera fjárhagsbaggar á samfélaginu (sbr. Perlan).

Það á að einbeita kröftum og fjármunum ríkisins í grundvallarþarfir s.s. heilbrigðis-, trygginga- og menntamál. Dekur við áhugamál verða að hverfa af þeirri einni ástæðu að það er ekki hægt að draga rökfastar línur við það hvaða dellumál eiga að vera í ríkisforsjá og hver ekki. Þess vegna á að henda út opinberum stuðningi við menningu og listir. Þeir listamenn sem skara fram úr þurfa ekki opinbera ölmusu. Listamenn á framfæri ríkisins er oftar en ekki flokksgæðingar sem hafa fengið sitt út úr pólitísku tengslaneti sbr. Þráinn Berthelsson (fyrrv. framsóknarmaður) sem situr á þingi og þiggur "heiðurslaun" fyrir ásamt fullu þingfararkaupi.

Ég gleymi örugglega fullt á málum sem má fleygja, en þykist vita að þér dettur eitthvað í hug líka

[Tómas Ibsen Halldórsson, 14.7.2009 kl. 12:53]

Hvað ertu að kvarta Eygló ? Erum við ekki með norræna velferðarstjórn þar sem heiðarleiki ríkir, félagshyggja og jafnaðarmennska, allt er uppi á borðum og gagnsæið er svo mikið að við vitum næstum því hvenær ráðherrar þurfa á klóið, engin leynd og ekkert pukur.

NEI, ætli það.

Ég tek undir með Hauki Nikulássyni, Ísland verður ekki reyst við nema með allsherjar tiltekt í ríkisbúskapnum og ekki síður að koma hjólum atvinnulífsins í gang, en ríkisstjórnin er því miður að kæfa fyrirtækin og heimilin.

Að lokum: Stattu þig kona, segðu NEI við Icesave og NEI við ESB.

[Einar Björn Bjarnason, 14.7.2009 kl. 13:03]

<Sæl, kæri þingmaður, ég set þetta inn, til að vekja athygli þína, á þessum upplýsingum,,,ég hef reyndar, sent aðtoðarmanni Sigmunds Davíðs þær, en ef ske kann, að þú hefur ekki enn kynnt þér þær, vek ég athygli á þeim hér - ég set þetta ekki fram, vegna þess, að það hlakki í mér, út af ástandinu í Evrópu, heldur er málið að ef niðurstaða Framkvæmdastjórnarinnar, er rétt - þá þarf að íhuga þær niðustöður í samhengi við þær ákvarðanir, sem stendur til að taka>

Glæný hagspá er kominn frá Framkvæmdastjórn Evrópusambandsins, en einnig Alþjóða Gjaldeyris-Sjóðnum.

"Directorate General for Economic Affairs: : Quarterly Report"

"IMF : Recession Loosens Grip But Weak Recovery Ahead "

Fyrst, spá Alþjóða Gjaldeyris-sjóðsins:

Eins og sést af tölunum, inni í bláa rammanum, þá er AGS (IMF) búið að lækka hagspá sína fyrir Evrópu. Núnar, er spáin, að kreppan á Evru svæðinu, nái ekki botni, fyrr en á næsta ári. Með öðrum orðum, enginn hagvöxtur á næsta ári, eins og áður var spáð. Í öðrum samanburðarlöndum eða svæðum, virðist kreppan hafa náð botni í ár, og er spáðin að hagvöxtur hefjist á næsta ári. 

Útkoman virðist vera svo, að ekkert svæði í öllum heiminum, komi ver út, af þeim sem eru í samanburðinum, heldur en Evrusvæðið. Ég er hér, ekki með nein sérstök svör um &#39;af hverju&#39; - einungis að benda, á hver rás atburða virðist vera.

Sannarlega, er útkoman mismunandi, fyrir einstök ríki Evrusvæðisins - Frakkland, virðist vera t.d. undantekning, og skv. spá AGS hefst hagvöxtur þar á ný, þegar á næsta ári. En, meðaltónninn, er klárlega, samdráttur einnig á næsta ári, þó minni en á þessu. Hagvöxtur, hefst því ekki, að meðaltali á Evrusvæðinu fyrr en 2011.

Spá Hagfræðisviðs-Framkvæmdastofnunar Evrópusambandsins:

Samkvæmt þessari spá, eru afleiðingar heimskreppunnar, á Evrópu, miklu mun alvarlegri, en ég hélt; en taldi ég þó þær alvarlegar fyrir.

Eins og sést, á spánni fyrir restina af árinu, er gert ráð fyrir að meðal samdráttur fyrir sameiginlegt hagkerfi ESB, verði 4%, á þessu ári. Ljóst er af tölunum, að Evrópa, er í bullandi kreppu þetta árið.

p. 10                                          2009   2010

GDP                                             -4.0     -0,1

Private consumption                    -0,8    -0,3

Government consumption           -4,2   

Gross fixed capital formation      -8,1

Exports of goods and services  -13,5

Imports of goods and services  -10,5

Samkvæmt skýrslunni, hefur heldur dregið úr bankakrísunni, sem hratt kreppunni af stað, og kreppan í dag, sé nú að stærstum hluta samdráttur hagkerfanna sjálfra, sem sé afleiðing tjónsins, á hagkerfunum sem bankakreppan orsakaði. Bankarnir, séu þó enn í mjög viðkvæmri stöðu, einkum hvað varðar hátt hlutfall af slæmum lánum, sem mun þurfa að afskrifa.

"Overall, the most acute phase of the crisis in the banking sector has now receded, but the situation remains fragile. Euro-area banks are still highly leveraged and persistent concerns about the quality of their assets have fuelled fears about the overall health of their balance sheets. Additional problems for banks have emerged as the financial crisis has extended to the real economy. The operating environment for banks is likely to remain challenging, in particular in respect of credit losses linked to their loan portfolios."

Áhugavert, er að skoða kostnað stjórnvalda, af endurreisn banka, í samanburði milli landa innan ESB, sem hlutfall af Vergri Þjóðarframleiðslu (VÞF).

Austria             32,8

Belgium           79,2

Cyprus              0

Germany         23,2

Greece            11,4

Spain              12,1

Finland           27,7

France            18,1

Ireland        230,3

Italy                1,3

Luxemburgh  19,3

Malta               0

Netherlands  52,2

Portugal       12,5

Slovenia       32,8

Slovakia         0

Euro Area    24,6

EU 27          30,5%

Hallarekstur og skuldaaukning

Kreppan í Evópusambandinu, hefur valdið mikilli aukningu á hallarekstri ríkissjóða meðlima landanna, og mun skuldaaukning af þessa völdum, á komandi árum, bætast ofan á þá skuldaaukningu sem orsakaðist ef fjáraustri til að bjarga bönkunum. Forvitnilegt, er að skoða yfirlit yfir halla af ríkissrekstri, hjá meðlimalöndum ESB, sem hlutfall af landsframleiðslu, áætlun fyrir árin 2009 og 2010.

                       2009 2010 

Belgium           -4.5   -6.1

Denmark         -3.9   -5.9 

Ireland          -12.0 -15.6

EL                   -5.1   -5.7

Spain              -8.6   -9.8

France            -6.6   -7.0

Italy               -4.5   -4.8

Cyprus           -1.9   -2.6

Luxemburgh   -1.5  -2.8

Malta              -3.6  -3.2 

Netherlands   -3.4  -6.1

Austria           -4.2  -5.3

Portugal         -6.5  -6.7

Slovenia         -5.5  -6.5

Slovakia         -4.7  -5.4

Finland           -0.8  -2.9

Euro Area       -5.3  -6.5 

Næst, er forvitnilegt, að bera saman, spá um skulda-aukningu, á þessu ári og hið næsta, sem hlutfall af VLF.

                       2008  2009  2010 

Belgium            89.6   95.7  100.9

Denmark          65.9   73.4    78.7

Ireland             43.2   61.2    79.7

EL                    97.6 103.4  108.0

Spain               39.5   50.8    62.3

France             68.0   79.7    86.0

Italy               105.8 113.0  116.1

Cyprus             49.1  47.5    47.9

Luxemburgh    14.7  16.0    16.4

Malta               64.1  67.0    68.9

Netherlands    58.2  57.0    63.1

Austria            62.5  70.4    75.2

Portugal         66.4  75.4     81.5

Slovenia         22.8  29.3     34.9

Slovakia         27.6  32.2     36.3

Finland           33.4  39.7    45.7

Euro Area      69.3 77.7  83.8

Verða afleiðingar kreppunnar, varanlegar?

Samkvæmt rannsóknum á kreppum, þá hefur kreppa sem byrjar sem fjármálakreppa alvarlegri afleiðingar, en kreppur af öðrum rótum: "Financial crises are deeper and last longer than other recessions&#133;&#133;and they tend to have a permanent negative effect on the level of output."

Kreppan er talin munu orsaka, að það muni draga úr hæfni hagkerfa Evrópu til hagvaxtar (growth potential) vegna aukningar á fjölda varanlega atvinnulausra og vegna þess, að fjármagn muni ekki skila sér til hagvaxtar með eins skilvirkum hætti og áður.

Potential Growth Stuctural unemployment Investment ratio as percentage of output

2007  1,8%                   8,7%                                     8,7%

2008  1,3%                  9,0%                                      9,0%

2009  0,7%                 9,7%                                       9,7%

2010  0,7%                10,2%                                      10,2%

Helmingun, hæfni hagkerfanna, til að vaxa - jafnvel þó hún sé einungis tímabundin, er að sjálfsögðu alvarlegur hlutur. Það sem þetta þýðir, að þó svo að kreppan taki enda, þá muni fylgja henni, nokkur ár í viðbót þ.s. hagvöxtur verður skaðaður, þ.e. minni en hann var fyrir kreppu.

Líklegast er talið "A sharp drop in potential growth in the short term&#133;&#133;followed by a slow return to pre-crisis potential growth". Með öðrum orðum, að hagkerfi Evrópu, muni ná sér á endanum, af afleiðingum kreppunnar, þó það muni taka nokkur extra ár, eftir að hinni eiginlegu kreppu líkur.

Niðustaða, Framkvæmdastjórnarinnar, er þó að skaðinn verði varanlegur, í þeim skilningi, að hagkerfi Evrópu muni aldrei ná þeim stað, þ.e. ríkidæmi, sem þau hefðu náð, ef kreppan hefði aldrei orðið.

Framkvæmdastjórnin, varar þó við, að þó hún á þessum tímapunkti telji líklegra en ekki, að hagkerfi Evrópu nái aftur þeirri hæfni til hagvaxtar, sem þau höfðu fyrir kreppu, þá sé það alveg hugsanleg að minnkun hæfni til hagvaxtar, muni reynast varanleg, þ.e. "Risks of a permanent downshift in potential growth should not be played down." Á þessum tímapunkti, sé það einfaldlega ekki vitað, hvor útkoman verði reyndin.

Áhrif óhagstæðrar mannfjöldaþróunar

Eins og margir vita, þá stefnir í fólksfækkun í flestum löndum Evrópu, þ.s. konur eignast færri börn en þarf til, að halda fólksfjölda í horfinu. Afleiðing þessa, er smám saman að verða sú, að það fækkar í þeim aldurshópum sem eru að koma nýir inn á vinnumarkaðinn. Á sama tíma, smám saman eldist restin af fólkinu. Það kemur síðan að því, að þeir sem ekki eru á vinnandi aldir, þ.e. annaðhvort of ungir eða og gamlir til að vinna, verða fleiri en þeir sem í dag, er á vinnandi aldri. Ein afleiðingin, er sú, að það dregur úr hæfni hagkerfanna smám saman, til hagvaxtar.

"The projections show a significant reduction in the population aged 15-64 (from 2010 - 2060) &#133;&#133; and an increase in the number of elderly persons aged 65 or more&#133;&#133; leading to a doubling of the old-age dependency ratio in the euro area" - "The largest increase is expected to occur during the period 2015-40. This means that the euro area would move from having 4 persons of working-age for every person aged over 65 to a ratio of only 2 to 1. When adding the number of children to the calculation, the ratio of dependent to active is projected to rise by about 50%."

Afleiðingin, verður ekki eingöngu, að hæfni hagkerfanna til hagvaxtar minnkar, heldur gerist það einnig að kostnaður af því að halda uppi fólki, sem ekki er vinnandi, cirka tvöfaldast.

"Even without incorporating the potential negative impact of the current economic crisis, the annual average potential GDP growth rate in the euro area is projected to fall from 2.2% in the period 2007-2020, to 1.5% in the period 2021-2030 and to a meagre 1.3% in the period 2041-2060."

Aukinn kostnaður, af uppihaldi þeirra sem ekki eru vinnandi, ásamt því að hæfni hagkerfanna til hagvaxtar minnkar, gerir það að verkum að mjög erfitt verður fyrir ríkin - ef þau á sama tíma, þurfa einnig að standa undir verulegri skuldabyrði. Ríkin eru í dag, rekin með verulegum halla, og þau skulda núna, af völdum kreppunnar mörg hver umtalsvert, og framtíðin virðist bera í skauti sér, fátt annað en auknar byrðar og einnig aukinn kostnað; á sama tíma og tekjur skreppa saman. Rekstru ríkjanna, á því greinilega eftir að verða mjög snúinn.

Víxlverkun kreppunnar við fólksfjöldaþróun

Þrem möguleikum er velt upp:

• "permanent shock"
• "lost decade",
• "rebound"

Í &#39;rebound&#39; þá kemur hagkerfið sterkt inn, í kjölfar kreppunnar, og nær að vinna upp tapið af kreppunni að fullu á stuttum tíma.

Í &#39;lost decate&#39; þá tekur það hagkerfið nokkur ár að aflokinni kreppu, að ná sér á ný, þarf að takast á við nokkur ár þ.s. hagvöxtur er tiltölulega hægur, en nær síðan aftur fyrri hæfni til hagvaxtar. En afleiðing þess, er að ekki næst að vinna upp tapaðann hagvöxt af völdum kreppunnar.

Í &#39;permanent shock&#39; þá nær hagkerfið sér aldrei almennilega á strik aftur, og lækkun getu hagkerfisins til hagvaxtar verður varanleg.

                  2010 2015 2020 2040 2060
Rebound       -3    -5        0      0       0
Lost decade  -3    -7      -8     -8      -8                                                                     Permanent                                                                                                                        shock            -3    -7     -10   -14    -18

Einungis &#39;rebound&#39; mun ekki skaða getu ríkjanna, til að fást við kostnaðar-auka, af völdum fólksfjöldaþróunar. Í &#39;lost decade&#39; verður skaðinn, einungis af töpuðu árunum. En, í &#39;permanent shock&#39; muni bilið jafnt og þétt breikka, í samanburði við aðstæður ef kreppan hefði aldrei orðið.

Þeir, af þessum sökum, leggja áherslu á:

"(i) reducing debt at a fast pace;

(ii) raising employment rates and productivity; and

(iii) reforming pension, healthcare and long-term care systems. "

Þeir eru, með öðrum orðum, að reyna að hvetja ríkisstjórnirnar til dáða. Eins og áður er fram komið, er &#39;lost decade&#39; talin líklegasta útkoman, eins og málum er háttað í dag. 

Ef svo verður, þá enda slæmu árin mjög óþægilega nærri þeim tíma, þegar reiknað hefur verið út fyrir löngu, að geta þjóðanna til hagvaxtar, fer að skreppa saman, af völdum fólksfjölda-þróunar, þ.e. eftir 2020; þ.s. í dag, er eftir allt saman, 2009 og ljóst er orðið, að hagvöxtur mun ekki hefjast að meðaltali á Evrusvæðinu fyrr en 2010. Þannig, ef það er svo &#39;lost decade&#39; þaðan í frá. Ég, held að málið sé alveg krystal klárt.

Niðurstaða

Ríki Evrópu, eru þegar í dag, komin óþægilega nærri þeim tíma, þegar hagvöxtur í ríkjum Evru svæðisins, mun byrja að skreppa saman, af völdum fólksfjölda-þróunar; þ.e. eftir 2020. Kreppan nú, getur því vart komið á verri tíma. 

Glataður hagvöxtur, af völdum kreppunnar, og einnig, auknar skuldir; geta ekki annað, en gert ríkjum Evrusvæðisins, enn erfiðara en áður var búist við, að aðlaga sig þeim breytingum sem munu óhjákvæmilega eiga sér stað.

Hætta, er veruleg, að  kreppan muni, leiða löndin út í sund vaxandi skulda og vaxandi efnahagslegs vanmáttar, sem engin auðveld leið verður út úr.

Þetta skiptir okkur miklu máli, einnig; þ.s. nú um þessar mundir stefnir í að teknar verði mikilvægar ákvarðanir, þ.e. um aðild að ESB eða ekki.

Ljóst verður að teljast, að sú slæma þróun, sem talin er líklegust og einnig, sú verri sem talin er mjög möguleg; getur ekki annað en gert, aðild að Evrusvæðinu, minna áhugavert fyrir okkur, en áður var talið.

Kv.

[Einar Björn Bjarnason, 14.7.2009 kl. 13:06]

Við skuldum, of mikið, til að ráða við Iceave, ofan á aðrar skuldir!

Samkvæmt nýjasta hefti peningamála, eru samanlagðar skuldir innlendra aðila og hins opinbera, 3.100 milljarðar króna, sem samsvarar 2,2 VLF (vergum landsframleiðslum).

Ef, ég miða við útreikninga Gylfa Magnússonar, sem gerir ráð fyrir að greiðslubyrði af einungis 415 milljörðum jafngildi - góð spá 4,1% af útflutningstekjum - eða - vond spá 6,9% af útflutningstekjum, sem jafngildir þörf fyrir samsvarandi afgang af gjaldeyrisjöfnuði Íslands; þá eru samsvarandi útreikningar fyrir 3.100 milljarða, - góð spá 31,5% útflutningstekna - en - vond spá 51,75% útflutningstekna.

Ef Icesave er tekið út, þá er skuldin 2.700 milljarðar, samt. Þá verður sami útreikningur - góð spá 26,65% útflutningstekna - en - vond spá 44,85% útflutningsekna.

Mér lýst alls ekki á hugmyndir, að fórna gjaldeyrisvarasjóðnum, því hugsanlega sé það hægt, né erlendum eignum Lífeyrissjóðanna, sem standa undir öldruðum hér á landi, sama hvað á gengur - svo fremi að þær eignir fá að vera í friði. Að mínum dómi, eiga þær eignir að vera algerlega heilagar.

En, ef þ.e. rétt, að til séu seljanlegar erlendar eignir í eigu þrotabúa gömlu bankanna, upp á 500 milljarða króna, þá má hugsanlega lækka upphæðina um þá  500 milljarða, í 2.200 milljarða - liðleg 1,5 landsframleiðsla. Þá verður sami útreikningur - góð spá 21,73% útflutningstekna - en - vond spá 36,67% útflutningsekna.

Það er alveg sama, hverni ég sný málinu - til og frá. Alltaf, kemur fram þörf fyrir afgang af útflutningstekjum, sem mjög erfitt verður að kalla fram. Þörfin fyrir afgang af útflutningstekjum, er langt yfir því, sem hann nokkru sinni hefur verið, á lýðveldistímanum.

Við erum hér að tala um stærðir, sem ekki verður með nokkru móti náð fram, nema með mjög drakonískum aðgerðum, eins og t.d. algeru innflutningsbanni, en síðan undantekningum í gegnum leyfakerfi, sbr. &#39;Haftakerfið&#39; sáluga. Slíkt bann, gæti þurft að vera við lýði í rúman áratug, hið minnsta.

Það er því, verið að fara með þjóðina, marga áratugi aftur í tímann, hvað innflutningsverslun og aðgengi að, erlendum varningi, varðar. Athugið, að þá er ég að miða við betri spárnar. Ef, miðað er við þær verri, þá yrðu slíkar drakonískar aðgerðir að vera alveg á ystu þolmörkum þess mögulega, í reynd er ég ekki viss að þá myndu slíkar aðgerðir duga til.

Það sem við Íslendingar, stöndum grammi fyrir er val á framtíð. Ef við reynum, að standa við núverandi skuldbindingar, þá er það ávísun á langvarandi stöðnun, og fólksflótta á skala sem ekki hefur sést, sem hlutfall af fólksfjölda, síðan milli 1875 og 1890.

Ég held, að ég hafi sett hlutina fram, með nægilega skýrum hætti.

[Einar Björn Bjarnason, 17.7.2009 kl. 14:29]

Jæja Eygló, teningnum er kastað - mín skoðun er sú, að hvorir tveggja ESB sinnar og ESB andstæðingar, séu með stórlega íktan málflutning.

Að mínu mati er allt of mikið gert úr ESB aðild, með öðrum orðum - hún er hvorki endir alls, né er hún upphaf einhvers draumaríkis.

Sannleikurinn er sá, eins og ég sé hann, er að innganga í ESB sem slík, muni ekki stytta kreppuna neitt, né muni hún lengja hana.

Kreppan mun einfaldlega halda áfram, nánast óbreytt. Það eina sem ég í raun og veru hef áhyggjur af, er sú staðreynd að aðildarviðræður, munu vera mjög krefjandi fyrir okkar litla stjórnkerfi, akkúrat þegar við þurfum á öllum kröftum þess við það að berjast við kreppuna.

Ég hefði því kosið, að við brettum upp ermarnar og sigruðust fyrst á kreppunni, en tækjum svo aðild til skoðunar.

Hver er sannleikur mál:

• enginn stuðningur við krónu, fyrr en eftir að samningar eru um garð, hafa verið staðfestir af öllum aðildarþjóðum, og Íslandi líka - þá getum við sókt um aðild að ERM II - og einungis eftir að aðild að ERM II er formlega um garð gengin, fær krónan +/-15% vikmarka stuðning.
• Þ.e. heildar-skuldir ríkisins, eru 2,5 þjóðarframleiðsla, mun upptaka Evru taka 15-20 ár, cirka.
• menn gleyma því, hvað það þýðir, að Ísland er í EES, nefnilega það, að við erum þegar komin með þann hagnað, fyrir hagkerfið, sem aðild á að færa okku, að stærstum hluta. Það eina stóra sem eftir er, er EVRAN. Fullyrðingar, um annann stóran hagnað, er kjaftæði.
• "The Commission of the European Union - Directorate General for Economic Affairs: : 1. Quarter Report 2009" . Samkvæmt þessari skýrslu, er áætlað að meðalhagvöxtur innan Evrusvæðisins, lækki niður í 0,7% af völdum kreppunnar, og verði á því reiki fyrsu ár eftir kreppu. 

  Potential Growth Stuctural unemployment Investment ratio as percentage of output

  2007  1,8%                   8,7%                                       8,7%

  2008  1,3%                  9,0%                                        9,0%

  2009  0,7%                 9,7%                                         9,7%

  2010  0,7%                10,2%                                        10,2%

Þeir telja að svokallað "lost decade" sé líklegasta útkoman, þ.e. lélegur hagvöxtur um nokkur ár, í kjölfar kreppu, þannig að kreppuárin + árin eftir kreppu, verði cirka áratugur. Þeir telja, að á endanum, muni þó hagkerfi Evrópu rétta úr sér, og ná eðilegum meðal-hagvexti. Þeir, setja þó fyrirvara við þá ályktun, að sú útkoma sé ekki örugg; þ.e.:

"Risks of a permanent downshift in potential growth should not be played down."

Hvers vegna, er ég að tönnslast á þessu? Ástæðan er sú, að væntingar um að umsóknarferli og síðan, aðild - muni redda okkur, eru fullkomlega óraunhæfar ef staðreyndir mála eru hafðar að leiðarljósi.

Höfum staðreyndir að leiðarljósi, þ.e. miðum ekki við ímyndaðar skýjaborgir.

Ef við pössum okkur, og reynum ekki að ljúka aðildarviðræðum, of hratt, þá geta þær gengið fyrir sig, án verulegs skaða - til skamms tíma, meðan þörf er á öllum okkar uppbrettum ermum við það að berjast við kreppuna.

Aðildarviðræður, mega þess vegna taka nokkur ár, þ.s. Evruaðild, fæst hvort sem er, ekki nema eftir að við höfum náð hinum svokölluðum "convergence criteria". Það, getur vart tekið minni tíma en 10 - 15 ár, hugsanlega 15 - 20, þannig að 5 - 6 ár, í aðildarviðræður, ætti ekki að vera nein goðgá.

Kv. Einar Björn Bjarnason