Af hverju nýja stjórnarskrá?

Stefna Sjálfstæðisflokksins hefur leitt íslensku þjóðina fram á brún efnahagslegs hengiflugs. Það stefnir í fjöldagjaldþrot fyrirtækja og heimila. En afleiðing þessa hruns er ekki aðeins efnahagsleg. Með hruninu hefur myndast gjá milli þings og þjóðar. Gjá sem ekki verður brúuð nema með breytingum á stjórnskipulagi landsins. Þjóðin treystir ekki lengur Alþingi og án gagnkvæms trausts verða allar okkar aðgerðir og allar okkar áætlanir um uppbyggingu landsins einskis verðar.

Þetta sáum við Framsóknarmenn snemma og við brugðumst við.

Framsóknarmenn felldu fyrri ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Samfylkingar og studdu minnihlutastjórn Samfylkingar og Vinstri-Grænna til valda að uppfylltum þremur skilyrðum. Þessi þrjú skilyrði eru grundvöllur þess að endurheimta traust þjóðarinnar og gera okkur kleift að byggja til framtíðar. Þessi skilyrði voru:

Raunhæfar tillögur til varnar heimilum og fyrirtækjum. Þar höfum við framsóknarmenn aftur tekið forystuna með  metnaðarfullum tillögum að fjölþættum aðgerðum sem munu skjóta stoðum undir atvinnulífið og gefa heimilum og fyrirtækjum tíma til að endurskipuleggja fjárhag sinn og fleyta sér yfir erfiðasta hjallann í því ástandi sem nú ríkir.

Þá kröfðumst við kosninga í vor. Frá síðustu kosningum hefur íslenskt samfélag umturnast og allar forsendur breyttar. Því teljum við mikilvægt að Alþingi fái endurnýjað umboð frá þjóðinni til að takast á við það mikla verkefni sem endurreisn samfélagsins er.

Síðast en ekki síst gerðum við kröfu um stjórnlagaþing. Ein orsaka hins efnahagslega hruns er að óhófleg völd söfnuðust hendur fárra.

Örfáir fjárglæframenn höfðu í krafti auðs í fullu tré við ríkisvaldið og nýttu sér til hins ýtrasta blinda trú Sjálfstæðisflokksins á sjálfstjórn markaðarins. Þannig voru eftirlitsstofnanir kæfðar og beinu og óbeinu valdi beitt til að tryggja hlutleysi þeirra í óheftri frjálshyggjunni.

Til að tryggja valddreifingu, treysta völd Alþingis og mótvægi þess við ráðherraræði og vald fjármagnsins þurfum við að gera upp við þessa fortíð okkar. Sú sátt sem við þurfum að ná verður að horfa til framtíðar. Til þess þurfum við nýtt þjóðskipulag og því náum við aðeins ram með stjórnlagaþingi. Reynslan sýnir okkur að Alþingi er ekki fært um að fara í grundvallar breytingar á stjórnskipan okkar, enda væri hreinlega í hæsta máta óeðlilegt að þingmenn settust niður til að véla um eigin völd og áhrif. Við sjáum hvert það leiddi okkur í eftirlaunafarsanum öllum.

Í 65 ár hefur nefninlega staðið til að endurskoða stjórnarskrána, sérstaklega þá þætti sem varða stjórnskipun landsins og hver hefur árangurinn orðið? Enginn. Þegar ákveðið var að slíta sambandinu við Danmörku var skipuð sérstök stjórnarskrárnefnd. Hún lagði til að núverandi stjórnarskrá yrði að stórum hluta samhljóða stjórnarskránni frá 1920 fyrir utan það að felld voru út ákvæði um konung og sett inn í staðinn ákvæði um forseta. Einnig voru gerðar minni háttar breytingar hér og þar, meðal annars breytingar sem sneru að takmörkun á synjunarvaldi forseta. Mikilvæg forsenda þeirrar samstöðu sem ríkti við þá afgreiðslu stjórnarskrárinnar árið 1944 var að hún náði aðeins til þessara mjög afmörkuðu þátta.

Eftir að stjórnarskráin hafði verið samþykkt starfaði stjórnarskrárnefndin áfram að heildrænni skoðun hennar og þegar starfsemi hennar lognaðist út af árið 1947 var ný nefnd skipuð. Sú nefnd skilaði síðan engu áliti.

Í gegnum tíðina hafa þingmenn svo borið upp bæði þingsályktunartillögur og frumvörp um einstakar breytingar og heildarendurskoðun á stjórnarskránn, en innan við 10% þeirra hafa orðið að veruleika. Einkum var þar um að ræða breytingar á kaflanum um þingkosningar og störf Alþingis, sérstakt áhugamál þingmanna, auk þess sem breytingar hafa verið gerðar á mannréttindakaflanum, en um þær breytingar var almenn sátt. Eini kaflinn sem hefur verið látinn ósnertur er kafli I um stjórnskipan.

Það hefur einfaldlega aldrei náðst sátt á Alþingi Íslendinga um að fara í þessa viðamiklu vinnu sem snertir breytingar á stjórnskipan Íslands og því teljum við nauðsynlegt að taka þetta úr höndum Alþingis og færa í hendur þjóðarinnar.

Þau þrjú skilyrði sem við Framsóknarmenn settum fyrir stuðningi við núverandi stjórn eru lykillinn að því að hægt verði að reisa íslenskt þjóðlíf úr rústum í fullri sátt. Þessi þrjú atriði þurfa að fara saman svo aftur komist á traust milli þings og þjóðar og hægt verði að horfa til framtíðar. Þjóðin þarf að koma að þessu ferli og það gerir hún aðeins með kosningum og stjórnlagaþingi.

Það er því sorglegt að horfa upp á Morfísæfingar sjálfstæðismanna síðustu daga. Þeir náðu nýjum lægðum í lágkúrunni hér í gærkvöldi þegar þeir fóru hver á fætur öðrum í andsvör við eigin flokksmenn til þess eins að reyna að koma í veg fyrir að þjóðin geti komið að mótun hins Nýja Íslands með kosningum og stjórnlagaþingi. Um leið eru þeir að draga lappirnar í mikilvægum málum sem snerta efnahag heimilanna í landinu.

Ég er ekki fullkomlega sátt við það frumvarp sem nú liggur fyrir um breytingar á stjórnarskránni. Ég taldi óþarfa að fara í frekari breytingar á stjórnarskránni á þessu þingi en þær einar sem snúa að stjórnlagaþingi, því það væri einmitt hlutverk þess þings að endurskoða stjórnarskrána í heild sinni. Við mátum það hinsvegar svo að mikilvægara væri að ná sátt um að koma málinu í gegn á þessu þingi en að skattyrðast yfir formsatriðum við stjórnarflokkana. 

Þannig er gert ráð fyrir ákvæði um að sameiginlegar auðlindir verði ávalt þjóðareign. Nú, þegar íslenska þjóðin er bundin á klafa erlendra fjármagnseigenda, sem ganga hart fram í óraunhæfum kröfum um að þjóðin taki á sig skuldbindingar nokkurra veruleikafirrtra einstaklinga, er mikilvægara en nokkru sinni fyrr að tryggja að auðlindir okkar, sem munu standa undir framtíð okkar og afkomenda okkar, falli ekki í þeirra hendur.

Það er í raun með ólíkindum að valdhroki sjálfstæðismanna skuli vera slíkur að þeir þora ekki að fela þjóðinni það vald að móta sína eigin framtíð. Það er ekki nóg með að blind trú þeirra á frjálshyggjuna hafi lagt íslenskt samfélag í rúst, heldur ætla þeir líka að koma í veg fyrir að hægt verði að þrífa upp eftir þá.

Ræða flutt á Alþingi 11.3.2009 um stjórnskipunarlög

Athugasemdir

[Jón Valur Jensson, 12.3.2009 kl. 01:44]

Fyrirsögnin hér er vægast sagt AFAR STÓRTÆK: Af hverju nýja stjórnarskrá? – Halda mætti, að skipta ætti út hinni göml (og í þá átt hníga kannski orð þín um stjórnlagaþing, Eygló), en botninn er alveg suður í Brgarfirði, ef menn fara svo að leita að einhverjum rökum í þessari ræðu þinni fyrir því, að skipta beri út allri stjórnarskránni, – enda er sú stefna misráðin mjög og anað þar út í óvissu, og 41 stjórnlagaþingmaður er ekkert líklegri til að verða sammála um stjórnarskrá frekar en þingmenn áður.

Svo er það enginn mælikvarði á lélegheit stjórnarskrárinnar, að innan við 10% af breytingartillögum við hana hafi náð fram að ganga. Það getur allt eins verið merki þess, að tillögurnar sjálfar hafi verið miklu lélegri en stjórnarskráin!

[Sigurgeir Jónsson, 13.3.2009 kl. 23:22]

Það er ömurlegt þegar menn sem verið hafa í sjavarútvegi og náð stórfé út úr ríkinu í gegnum pólitískan klíkuskap kenna öllum öðrum um en sjálfum sér um ófarir sínar.Og meira að segja fyrrverandi þingmaður Sjálfstæðisflokksins sem ég veit ekki betur en hafi setið á þingi þegar frjálsa framsalinu var komið á.Kv.

[Kristján Sigurður Kristjánsson, 14.3.2009 kl. 00:10]

Fyrirspurn:

 1. Ætlað þú að samþykkja frumvarp til laga um Greiðsluaðlögun þrátt fyrir 1. gr. frumvarpsins sem er breyting á 63. gr. gjalþrotalaganna. Ég vek athygli á að Sif Friðleifsdóttir hefur skrifað uppá frumvarpið.

2. Ætlað þú að samþykkja frumvarp til laga á Þskj. 713 — 420. mál. frumvarpið er enn eitt brot á Stjórnarskrá Íslands.

[Kristján Sigurður Kristjánsson, 14.3.2009 kl. 11:32]

Það er greinilegt að prófkjör er búið og síðuhöfundur er komin í "öruggt sæti" eins og lagskona hennar Sif. Eftir það geta kjósendur étið það sem úti frýs og eru ósvaravert pakk.