Nám er hin nýja byggðastefna

Með aukinni tækni og þekkingu hefur krafan um menntun farið hratt vaxandi.  Á meðan menntun umfram grunn- og framhaldsskóla var aðeins í boði á einum eða tveimur stöðum á landinu var landsbyggðarfólki nauðugur einn kostur að rífa sig upp með rótum og sækja menntunina þar sem hún bauðst, eða sitja hjá ella. 

Á síðustu árum hefur orðið gjörbylting þar á.  Ekki er lengur einblínt á staðbundið nám við 1-2 skóla heldur hefur framboð á námi stóraukist.  Stórbætt fjarskipti hafa einnig orðið til þess að fjarnám er orðið fýsilegur kostur, a.m.k. á flestum þéttbýlisstöðum á landinu.  Þetta hefur gjörbreytt búsetuskilyrðum á landsbyggðinni.  Þannig heyrir það að mestu sögunni til að skortur sé á menntuðum kennurum við jafnt leik- sem grunnskóla á landsbyggðinni.  Leiðbeinendur hafa getað stundað réttindanám samhliða kennslu og þannig skilað miklum verðmætum í sína heimabyggð.  Sama á við um margar heilbrigðisstéttir. 

Tromsö komst á kortið

Hinar Norðurlandaþjóðirnar hafa fyrir löngu komist að því að einhver árangursríkasta byggðastefna sem hægt er að reka er að byggja upp menntastofnanir og fræðasetur.  Þannig má t.d. nefna Tromsö í Noregi, en fram á 7. áratug síðustu aldar var það smábær sem varla var sjáanlegur á landakortinu, langt norðan heimskautsbaugs. 

Árið 1967 tók norska ríkisstjórnin ákvörðun um að setja á stofn háskóla í Tromsö og síðan hafa verið stofnsettar þar rannsóknarstofnanir á borð við Norsku heimskautarannsóknastöðina auk þess sem fjölmargar stofnanir hafa þar stór útibú, oft í tengslum við háskólann.  Nú búa um 65.000 manns í Tromsö, þar af um 10.000 stúdentar og tæplega 2.000 manns starfa við háskólann. 

Byggðastefna sem virkar

Íslendingar hafa verið seinir að tileinka sér þessa vel heppnuðu byggðastefnu en þó hefur mikið orðið ágengt á síðustu árum.  Þannig tókst með samstilltu átaki Norðlendinga að koma af stað Háskólanum á Akureyri og Háskólinn á Bifröst, Hólaskóli og Landbúnaðarháskólinn á Hvanneyri hafa mjög sótt í sig veðrið síðustu ár.  Þá hafa símenntunarmiðstöðvar sprottið upp um allt land og má þar nefna Fræðslunet Suðurlands og Visku í Vestmannaeyjum, sem sinna símenntun og fjarnámi hér á Suðurlandi.

Þá er ótalinn þáttur hinna fjölmörgu rannsókna- og fræðasetra og má þar nefna Þórbergssetrið, Frumkvöðlasetur Austurlands á Höfn, BIOICE miðstöðina í Sandgerði, tilraunaeldisstöð Hafró í Grindavík og svo mætti lengi telja.

Það er mikilvægt að hlú að þessum vaxtarbroddum í sunnlensku samfélagi og styrkja vel þær áætlanir sem uppi eru um frekari sókn.  Undirbúningur er hafinn að stofnun miðstöðvar um háskólanám á Suðurlandi og þá er nýstofnað í Vestmannaeyjum félag um Tyrkjaránssetur.

Þetta eru vaxtarbroddar sem Framsóknarflokkurinn lætur sér annt um.  Þetta er byggðastefna sem virkar.

Greinin birtist í Dagskrá.

Athugasemdir

[Ólafur fannberg, 18.1.2007 kl. 14:04]

nám er máttur